W tym dziale publikujemy streszczenia naszych artykułów, które ukazały się w różnych wydawnictwach, jeśli istnieje taka możliwość udostępniamy również pełne wersje artykułów do pobrania w wersji .pdf. Z czasem będziemy wstawiać materiały z wystąpień konferencyjnych oraz opracowania pisane z myślą o rekonstruktorach.
Zwierzęta w legendach i podaniach Inuitów
Opracowanie poświęcone jest przede wszystkim roli zwierząt w podaniach i legendach Inuitów. Inuitami nazywają się sami mieszkańcy dalekiej północy, określani przez Europejczyków Eskimosami. W języku Eskimosów „inuit” oznacza „prawdziwy człowiek”. Ludy te ok. 15 tys. lat temu przywędrowali z Chin na tereny Północnej Syberii skąd po lodzie przez Cieśninę Beringa dotarli do Ameryki północnej ok. 10 tys. lat temu. Ich wielka wędrówka zakończyła się ok. 5 tys. lat temu na Grenlandii. Przez tysiące lat lud ten zamieszkujący obecnie na terytorium czterech różnych krajów pozostawał w głębokiej izolacji i żyjąc tak jak ich najdawniejsi przodkowie. Sytuacja ta uległa zmianie dopiero po II wojnie światowej, kiedy to Inuici otworzyli się bardziej na otaczający ich świat. Otwarcie to przyczyniło się do zderzenia dwóch zupełnie różniących się kultur, stając się bezcennym poligonem badawczym dla naukowców rozmaitych dziedzin, w tym etnologów i archeologów
06.09.2014
} pobierz {
Karol Żołędziowski - Ulf
Narzędzia kowalskie i złotnicze z terenu Polski w młodszym okresie przedrzymskim i okresie wpływów rzymskich
Zagadnienia związane z problematyką narzędzi metalurgicznych z okresu przedrzymskiego i okresu wpływów rzymskich były już poruszane przez wielu badaczy (Ohlhaver 1939, Malinowski 1951, Kokowski 1981, Żygadło 2002). Opracowania te skupiały się jednak głównie wokół kwestii typologicznych i chronologicznych, w znikomym stopniu poruszając kwestie praktyczne związane z zastosowaniem ich w produkcji rzemieślniczej. Ponadto analizie poddawane były głównie podstawowe typy narzędzi jak kleszcze, czy też młotki z pominięciem chociażby płyt ściernych czy też przecinaków. Najbardziej kompletna w tym zakresie wydaje się być praca Leszka Żygadły (Żygadło 2002), jednak wciąż brakuje kompletnego zestawienia narzędzi, z uwzględnieniem tych pochodzących z najnowszych badań.
Celem poniższej pracy jest przede wszystkim jak najpełniejsze zebranie materiału zabytkowego związanego z produkcją metalurgiczną okresu przedrzymskiego i okresu wpływów rzymskich, oraz próba przeanalizowania przydatności poszczególnych narzędzi do różnego rodzaju prac. Ponadto w części analitycznej podjęto próbę zrekonstruowania możliwego wyposażenia warsztatu brązowniczego oraz kowalskiego w omawianym okresie.
13.08.2014
} pobierz artykuł{
} pobierz katalog {
Karol Żołędziowski - Ulf
Zwierzęta w duchowości wczesnośredniowiecznych Skandynawów
Tematem niniejszego artykułu jest próba analizy roli zwierząt w duchowości ludów skandynawskich. Mitologia germańska obfituje w liczne wzmianki o zwierzętach, którym przypisywane właściwości magiczne. Przez cały czas trwania epoki wikingów, a również i przed jej nastaniem w sztuce przedstawiającej i zdobniczej dominują motywy zoomorficzne. O wyjątkowej roli, jaką zwierzęta odgrywały w życiu wczesnośredniowiecznych Skandynawów świadczą również pochówki zwierząt towarzyszące pogrzebanym wielmożom. Te liczne przykłady pozwalają nam ująć to zagadnienie w kompleksowy sposób oraz prześledzić symbolikę poszczególnych gatunków zwierząt.
28.06.2014
} pobierz {
Karol Żołędziowski - Ulf
Wyposażenie bałtyjskich warsztatów brązowniczych we wczesnym średniowieczu
Tematem opracowania jest analiza poszczególnych zagadnień związanych z tematem brązownictwa bałtyjskiego, zwłaszcza pod kątem wyposażenia warsztatu. Ze względu na niewielką ilość opracowań, rozważania zmuszony jestem oprzeć w dużej mierze na analizie materiału ze stanowiska „Targowisko” w Szurpiłach, który miałem możliwość opracować do pracy licencjackiej. W czasie letnich badań wykopaliskowych w 2006 r. w jednym z wykopów natrafiono na skupisko odpadów produkcyjnych, półproduktów i niedokończonych ozdób. Pozwoliło to wysnuć teorię, że funkcjonowała tam pracownia brązownicza. Innym stanowiskiem, gdzie również odkryto na pracownię jest łotewskie Tervetė, gdzie znaleziono m. in. pozostałości tygli, narzędzia, kamienne formy odlewnicze, a także niedokończone ozdoby, w tym bogato okuwane pasy z rozdzielaczami rzemienia (Brivkalne 1964).Pomocne okazuje się również opracowanie tygli z terenów Łotwy (Daiga, Grosvalds 1964). Głównym problemem pozostaje jednak brak analiz metaloznawczych przeprowadzonych na szeroką skalę. Co prawda możemy się posiłkować publikowanymi dotychczas analizami (Daiga 1962; Svarāne 1996), jednak w zestawieniu z olbrzymią ilością materiału zabytkowego stanowią one jedynie kroplę w morzu potrzeb.
25.05.2014
} pobierz {
Karol Żołędziowski - Ulf
Zabytki z metali kolorowych z Sąsiadki-Sutiejska.
XXIX Konferencja Sprawozdawcza „Badania Archeologiczne w Polsce
Środkowowschodniej, Zachodniej Białorusi i Ukrainie w roku 2012”
Poster przedstawiony podczas XXIX Konferencji Sprawozdawczej „Badania Archeologiczne w Polsce
Środkowowschodniej, Zachodniej Białorusi i Ukrainie w roku 2012” organizowanej przez
Instytut Archeologii UMCS w Lublinie i Muzeum Lubelskie w Lublinie w dniach 04-05.IV.2013.
24.04.2014
} pobierz poster {
Karol Żołędziowski - Ulf
Zabytki ze stopów miedzi, srebra i cyny
[w:] „Sutiejsk. Gród pogranicza polsko-ruskiego w X – XIII w.
Studium interdyscyplinarne” , red. Joanna Kalaga, Warszawa, 2013
Przedmiotem artykułu jest analiza 25 zabytków z metali kolorowych znalezionych na grodzisku i osadzie przygrodowej w Sąsiadce. Są to przede wszystkim ozdoby i elementy stroju takie jak: kabłączki skroniowe, zausznice, sprzączki, okucia łańcuszki i dzwoneczki. W materiale znalazł się również beczułkowaty odważnik powlekany mosiężnym płaszczem, a także półprodukty i odpady w postaci blach i drutów, poświadczające prowadzenie na miejscu drobnych i mało intensywnych prac związanych z obróbką stopów miedzi. Nie odnaleziono natomiast dowodów na prowadzenie na stanowisku działalności odlewniczej, co wskazuje, że większość znalezionych przedmiotów wykonywana była poza stanowiskiem, chociaż zapewne w bliskiej jego okolicy. Wyjątek stanowią dwa łańcuszki, które są najprawdopodobniej importem z południowo-wschodniej Skandynawii. Analiza składu chemicznego czterech wybranych zabytków ze stopów miedzi wykazała, że są one wykonane głównie z mosiądzu ołowiowego, typowego dla skandynawskiej tradycji wytwórczości. Zastanawiający jest brak stopów bardziej charakterystycznych dla terenów Polski i Rusi. Fakt ten wiązać się może jednak wynikać z niewielkiej liczby przebadanych zabytków.
17.04.2014
} brak pełnej wersji {
Karol Żołędziowski - Ulf
Języczkowate okucie końca pasa z Radomia
Radomskie Studia Humanistyczne, t. 1, 2013
Przedmiotem artykułu jest języczkowate okucie końca pasa odkryte na jednej z osad (stanowisko nr 2) radomskiego kompleksu osadniczego podczas badań prowadzonych w 1964 r. W dotychczasowej literaturze przedmiotu funkcjonowało ono jako import z terenów Kotliny Karpackiej, identyfikowany jako wytwór madziarski. Celem niniejszego opracowania jest weryfikacja dotychczasowych poglądów zgodnie z najnowszym stanem wiedzy i z zastosowaniem najnowszych metod. Analiza składu chemicznego i wykonane zdjęcia mikroskopowe wykazały, że przedmiot wykonany został z brązu cynowego w technice odlewu na wosk tracony. Do wykonania modelu została zastosowana najprawdopodobniej metoda kopiowania przez wyciskanie w twardej formie. Wśród znanych z terenu Polski okuć najlepsze odpowiedniki dla omawianego zabytku stanowią języczki z Sąsiadki i Igołomii. Poza granicami Polski najbliższe analogie pochodzą z terenu Białorusi, Ukrainy i Gotlandii. Teoria o madziarskiej proweniencji przedmiotu wydaje się raczej mało prawdopodobna. Chronologia zabytku została określona metodą porównawczą na XI-XII.
17.04.2014
} brak pełnej wersji {
Karol Żołędziowski - Ulf